ژنتیک از موثر‌ترین عوامل ابتلا به حساسیت است. موادی مثل گرده گیاهان، برخی داروها، مو و پشم و پر حیوانات، گرد و غبار هوا، بعضی غذاها و نیش حشرات. این مواد آلرژی زا باعث می‌شوند که سیستم ایمنی بدن، بیش از حد فعال شود و علائم حساسیت را در بدن ایجاد کند. آلرژی‌های فصلی، یکی از انواع شایع آلرژی‌هاست. حساسیت فصلی یکی از مشکلاتی است که برخی از افراد در فصل بهار و پاییز به آن مبتلا می‌شوند.
ژنتیک از موثر‌ترین عوامل ابتلا به حساسیت است. به عبارت ساده‌تر، اگر یکی از والدین به هر نوعی از آلرژی مبتلا باشد، ابتلای یک فرزند از ۳ فرزندش به این بیماری دور از انتظار نخواهد بود. در صورتی که هر دو والد به حساسیت مبتلا باشند، احتمال ابتلای ۷ فرزند از ۱۰ فرزند آنها به این مشکل وجود دارد.
علائم آلرژی شامل آبریزش بینی، ریزش اشك، سرفه، عطسه و اشکال در تنفس، گرفتگی بینی، عطسه، خارش و تورم پوست، پوست خشک و قرمز و حتی بروز جوش های پوستی است که بستگی به واکنش افراد نسبت به آن ماده آلرژی زای خاص دارد.
هر چقدر تماس فرد با ماده آلرژی زا بیشتر باشد، بیشتر احتمال دارد که نسبت به آن حساسیت نشان دهد. حساسیت فصلی در چشم موجب ورم ملتحمه، قرمزی، تورم و اشک ریزش و حساسیت به نور، در دستگاه تنفسی فوقانی باعث گرفتگی، خارش و آب ریزش بینی و در دستگاه تحتانی تنفسی موجب سرفه، احساس کمبود هوا خس خس، تنگی نفس و در بینی احساس خارش در بینی و گلو ، سقف دهان و گوش ها، کاهش تمرکز و احساس ناخوشى و خستگی و عصبی شدن می شود.
ژنتیک از موثر‌ترین عوامل ابتلا به حساسیت است. به عبارت ساده‌تر، اگر یکی از والدین به هر نوعی از آلرژی مبتلا باشد، ابتلای یک فرزند از ۳ فرزندش به این بیماری دور از انتظار نخواهد بود. در صورتی که هر دو والد به حساسیت مبتلا باشند، احتمال ابتلای ۷ فرزند از ۱۰ فرزند آنها به این مشکل وجود دارد.
علائم آلرژی شامل آبریزش بینی، ریزش اشك، سرفه، عطسه و اشکال در تنفس، گرفتگی بینی، عطسه، خارش و تورم پوست، پوست خشک و قرمز و حتی بروز جوش های پوستی است که بستگی به واکنش افراد نسبت به آن ماده آلرژی زای خاص دارد.
هر چقدر تماس فرد با ماده آلرژی زا بیشتر باشد، بیشتر احتمال دارد که نسبت به آن حساسیت نشان دهد. حساسیت فصلی در چشم موجب ورم ملتحمه، قرمزی، تورم و اشک ریزش و حساسیت به نور، در دستگاه تنفسی فوقانی باعث گرفتگی، خارش و آب ریزش بینی و در دستگاه تحتانی تنفسی موجب سرفه، احساس کمبود هوا خس خس، تنگی نفس و در بینی احساس خارش در بینی و گلو ، سقف دهان و گوش ها، کاهش تمرکز و احساس ناخوشى و خستگی و عصبی شدن می شود.
علایم آلرژی
علایم بینی: آبریزش بینی، گرفتگی بینی، عطسه های مکرر و خارش بینی
علایم چشمی: خارش چشم، قرمزی، تورم، اشک ریزی و حساسیت به نور
علایم تنفسی: احساس کمبود هوا و تنفس همراه با صدای خس خس
علایم عمومی در بدن: خستگی و عصبی شدن
شایع ترین علامت در این بیماران عطسه های مکرر است که برای مدت طولانی گریبانگیر این افراد می شود. علاوه بر آن، گرفتگی بینی و آبریزش بینی نیز از دیگر علائم این بیماری است. این بیماری، جزء بیماریهای شایع به شمار می رود. همچنین این بیماری با آسم نیز همراهی دارد و مواردی که فرد در آن به هر دو بیماری مبتلا است کم نیست.
اگر چه هنوز علت این که چرا آلرژی در برخی افراد بیشتر شایع است، معلوم نیست، ولی استعداد ابتلا به آلرژی (واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن) معمولاً در افراد بعضی از خانواده ها بیشتر است. هیچ کسی با بیماری آلرژی متولد نمی‌شود، ولی زمینه ابتلا به آن، ارثی است. آلرژی‌ها معمولاً در دوران کودکی شروع می‌شوند، ولی ممکن است در هر سن دیگری هم آغاز شوند. میزان حساسیت‌ها با افزایش سن کاهش می‌یابد، ولی ممکن است بعدها مجدداً عود کند.با دوری از مواد آلرژی زا و مصرف منظم داروها تحت نظر پزشک، می‌توان آلرژی را کنترل و درمان کرد.
● حساسیت فصلی چگونه پدید می آید؟
حساسیت فصلی در حقیقت نوعی واکنش ایمنی در بدن است که تمایل دارد به صورت صفتی ارثی از نسلی به نسل دیگر انتقال یابد. سازوکار پدید آمدن این واکنش از مدت ها قبل مورد شناسایی قرار گرفته است. به طور طبیعی هرگاه بدن در معرض یک ماده ناشناس و غیرمعمول (از قبیل باکتری یا ویروس) قرار گیرد در برابر آن واکنش نشان داده شروع به تحریک سیستم ایمنی می کند
علایم بینی: آبریزش بینی، گرفتگی بینی، عطسه های مکرر و خارش بینی
علایم چشمی: خارش چشم، قرمزی، تورم، اشک ریزی و حساسیت به نور
علایم تنفسی: احساس کمبود هوا و تنفس همراه با صدای خس خس
علایم عمومی در بدن: خستگی و عصبی شدن
شایع ترین علامت در این بیماران عطسه های مکرر است که برای مدت طولانی گریبانگیر این افراد می شود. علاوه بر آن، گرفتگی بینی و آبریزش بینی نیز از دیگر علائم این بیماری است. این بیماری، جزء بیماریهای شایع به شمار می رود. همچنین این بیماری با آسم نیز همراهی دارد و مواردی که فرد در آن به هر دو بیماری مبتلا است کم نیست.
اگر چه هنوز علت این که چرا آلرژی در برخی افراد بیشتر شایع است، معلوم نیست، ولی استعداد ابتلا به آلرژی (واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن) معمولاً در افراد بعضی از خانواده ها بیشتر است. هیچ کسی با بیماری آلرژی متولد نمی‌شود، ولی زمینه ابتلا به آن، ارثی است. آلرژی‌ها معمولاً در دوران کودکی شروع می‌شوند، ولی ممکن است در هر سن دیگری هم آغاز شوند. میزان حساسیت‌ها با افزایش سن کاهش می‌یابد، ولی ممکن است بعدها مجدداً عود کند.با دوری از مواد آلرژی زا و مصرف منظم داروها تحت نظر پزشک، می‌توان آلرژی را کنترل و درمان کرد.
● حساسیت فصلی چگونه پدید می آید؟
حساسیت فصلی در حقیقت نوعی واکنش ایمنی در بدن است که تمایل دارد به صورت صفتی ارثی از نسلی به نسل دیگر انتقال یابد. سازوکار پدید آمدن این واکنش از مدت ها قبل مورد شناسایی قرار گرفته است. به طور طبیعی هرگاه بدن در معرض یک ماده ناشناس و غیرمعمول (از قبیل باکتری یا ویروس) قرار گیرد در برابر آن واکنش نشان داده شروع به تحریک سیستم ایمنی می کند
توصیه های مراقبت از خود
- هنگامی که میزان گرده گیاهان در هوا زیاد است، از منزل خارج نشوید که اغلب در بعد از ظهرهای خشک و خنک این گونه است، ولی میزان این گرده‌ها در هوای سرد و مرطوب (بعد از باران) به طور عجیبی کاهش می‌یابد.
- هنگام راه رفتن بر روی چمنزار و انبوه برگ‌های ریخته شده از درختان به صورتتان ماسک بزنید، زیرا در این حالت، گرده گیاهان و اسپور قارچ‌ها در هوا زیادند.
- هنگام رانندگی، تهویه ماشین را روشن کنید تا مانع از ورود هوای بیرون به داخل ماشین که مملو از مواد آلرژی زاست شود.
- مواقعی که در اطراف شهر هستید، پنجره‌های ماشین را ببندید. زمانی كه در فضاهای بسته ای مانند خودروها قرار دارید باید شیشه ها را به طور كامل بالا بیاورید تاكمتر در معرض گرده ها قرار بگیرید.
- اگر نسبت به حیوانات آلرژی دارید، آنها را داخل اتاق نیاورید و هنگام دست زدن به آنها ماسک بزنید، یا اینکه در کل، حیوانی در منزل نگه ندارید.
- اگر نسبت به گرد و غبار حساسیت دارید، کف اتاق‌ها را با جاروبرقی جارو بزنید و با دستمال مرطوب، گرد و خاک وسایل را پاک کنید.
- اگر كولرتان آبی است حتماً باید هر سال پوشال آن را عوض كنید، زیرا رشد قارچ ها در پوشال و تنفس آن موجب تشدید آلرژی می شود، اگر از كولر آبی استفاده می كنید احتمالا به سرما آلرژی دارید، بهترین راه پیشگیری این است كه در معرض باد مستقیم كولر قرار نگیرید، استفاده از آنتی هیستامین نیز مفید است.
- شست وشوی بینی با سرم نمكی به باز ماندن راه های هوایی كمك زیادی می كند، استفاده از درمان موضعی اسپری های بینی بسیار كمك کننده است، ۲ هفته قبل از شروع علایم با كمك درمان كم عارضه و كم هزینه ی اسپری ( کلرید سدیم )، می توانید از بروز علایم پیشگیری كنید.
- اگر می توانید باید محل زندگیتان را تغییر دهید، در غیر اینصورت باید از ماسك فیلتر دار استفاده كنید.
- افرادی كه دچار خلط گلو هستند و مكرراً احساس صاف كردن صدا دارند و احساس وجود خلط می كنند، اغلب هیچ مشكلی در ریه و سینوس ندارند و مشكل اصلی برگشت اسید معده است كه معمولاً با پرهیز غذایی و تغییر زمان خوردن و خوابیدن مشكلات به حداقل می رسد.
در این مورد اگر با مراجعه به پزشك حاذق علایم سینوزیت ، آلرژی و علایم ریوی رد شد، بیمار احتمالاً دچار رفلاكس اسید معده به مری است، باید غذای كم حجم و كم چرب استفاده كند، چای كمرنگ بخورد و مصرف مواد غذایی كه حاوی مواد رنگی و افزودنی و نگهدارنده است مانند سوسیس ، كالباس، سس و نوشابه را محدود كند و ۲ ساعت قبل از خواب چیزی نخورد، هنگام خواب هم از ناحیه كمر به بالا شیب داشته باشد، با مصرف كوتاه مدت داروی آنتی اسید خلط و بوی دهان هم برطرف می شود.البته باید ابتدا بررسی شود در صورت تشخیص رفلاكس از این درمانها كمك بگیرد.
- از تهویه کننده های هوا و فیلترها استفاده کنید. در فصل آلرژی پنجره ها را ببندید و دستگاه تهویه را روشن کنید. در فضای خیلی مرطوب با استفاده از دستگاه رطوبت زدا هوا را خشک نگه دارید چون رطوبت زیاد باعث رشد هاگها و قارچ ها می شود و آلرژی را تشدید می کند.
- به جای فرش و قالی از کف پوش استفاده کنید. قالی ها محل تجمع گرد وغبار و گرده ها و سایر عوامل آلرژی زا هستند. کارهای باغ داری و گل کاری را به زمان پس از گرده افشانی و بعد از پایان فصل آلرژی موکول کنید.
- در صورتى که مى‌دانید به چه گرده گیاهى حساس هستید سعى کنید در فصل گرده افشانى آن گیاه از رفتن به محلهاى رویش آن گیاه خوددارى کنید. از عینکهاى آفتابى براى جلوگیرى از وارد شدن گرده‌ها به چشمهایتان استفاده کنید.
- اگر در محل زندگیتان گرده‌هاى گیاهى در فضا پراکنده مى‌شوند، درها و پنجره‌هاى اتاق خوابتان را در وسط صبح (حدود ساعت ۱۰) و ابتداى غروب (حدود ساعت ۷) بسته نگه دارید چرا که معمولاً در این ساعتها اوج گرده افشانى گیاهى صورت می‌گیرد.
- براى درمان علائم از قرصهاى آنتى هیستامین و اسپری‌هاى ضد التهابى بینى استفاده مى‌شود. اسپرى‌ها یا قطره‌هاى بینى ضد التهاب، با کاهش تورم پوشش درون بینى گرفتگى بینى را برطرف مى‌کنند. اسپرى‌ها یا قطره‌هاى بینى ضد آلرژى با پوشش بینى و چشم مانع اثر عامل آلرژی‌زا مى‌شوند.
- همچنین در موارد مقاوم از اسپری‌های بینی استفاده می‌شود که با جلوگیری از آزاد شدن هیستامین در بدن از بروز علائم آلرژی ممانعت می‌کند. اگر گرفتگى بینى باعث ناراحتى چندانى نشود، قرص یا اسپرى‌هاى ضداحتقان خیلى مفید نیستند.
- نوشیدن مایعات عوارض حساسیت های تنفسی فصلی را کاهش می دهد. رییس مرکز بهداشت استان مرکزی گفت: نوشیدن زیاد مایعات در کاهش عوارض حساسیت های تنفسی فصلی و آثار آلرژی موثر است. نوشیدن مایعات فراوان میزان ترشحات تنفسی حساسیت را رقیق کرده و عامل حساسیت زا اثر کمتری بر بدن می گذارد.
- نگهداری گلدانهای کوچک در فضای منزل، پر پرندگان خانگی و نگهداری حیواناتی مانند جوجه، اردک، گربه، سگ و غیره در محیط زندگی افراد حساس به مواد آلرژی زا را با مشکل مواجه می کند.
- مهمترین راه برای درمان یا کنترل حساسیت‌های فصلی، از بین‌بردن عامل ایجادکننده حساسیت است. اگر واکنش‌های آلرژیک و ایمونولوژیک بیش از حد طبیعی، خفیف یا حتی متوسط باشند ممکن است برای درمان آن به استفاده از داروهای مختلف نیاز نباشد. یعنی متخصص برای سرکوب سیستم ایمنی برای مدتی کوتاه و از بین‌بردن عوارض حساسیت، دارو تجویز می‌کند.
- مصرف مکمل‌های غذایی مختلف از جمله مکمل آهن، روی، کلسیم یا… نمی‌تواند باعث درمان یا حتی کنترل کامل آلرژی‌های فصلی شود. البته ممکن است برخی از موادغذایی بتوانند در تشدید یا تخفیف علایم حساسیت موثر باشند اما هیچ‌کدام از خوراکی‌ها و عناصر نمی‌توانند کاملاً باعث از بین رفتن این بیماری شوند. از طرف دیگر ما نمی‌توانیم خوراکی خاصی را معرفی کنیم و بگوییم که همه افراد مبتلا به حساسیت می‌توانند با حذف آن، بیماری خود را سرکوب کنند چون ممکن است نوع حساسیت به موادغذایی از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
- فردی که به حساسیت فصلی مبتلاست یا سابقه ابتلا به آن را دارد، باید تا می‌تواند دور ادویه‌ها، غذاهای تند، بودار، خوراکی‌های فرآوری‌شده (مانند سوسیس، کالباس و…) و غذاهای سرخ‌کردنی را خط بکشد.
- البته به یاد داشته باشید که این غذاها اصلاً نمی‌توانند عامل اولیه ابتلا به حساسیت فصلی باشند و مصرف آنها ممکن است فقط شرایط فرد مبتلا به حساسیت را بد‌تر و علایم حساسیتش را شدید‌تر کند.
- بین خوراکی‌های مختلف، مصرف میوه‌ها و سبزی‌های تازه و آب می‌تواند کمی عوارض حساسیت فصلی را کاهش دهد.
- ممکن است مصرف برخی میوه‌ها مانند کیوی یا برخی از صیفی‌ها مانند بادمجان یا گوجه‌فرنگی باعث تشدید واکنش‌های آلرژیک شود. البته این موضوع به حساسیت‌های فردی هم مربوط است. یعنی گاهی برخی مبتلایان به حساسیت فصلی اصلا به میوه یا صیفی‌هایی که نام بردیم، حساسیت نداشته باشند یا برخی مبتلایان به میوه‌های بیشتری واکنش نشان دهند.
- آزمون‌های حذف موادغذایی از ساده‌ترین راه‌های کنترل و درمان حساسیت فصلی در افرادی است که برای اولین‌بار به این بیماری مبتلا شده‌اند. یعنی این افراد باید هر روز یکی از خوراکی‌های فصلی موجود در برنامه‌غذاییشان را حذف کنند تا به نتیجه موردنظر که همان شناسایی خوراکی آلرژن است، دست پیدا کنند.
- اگر فردی برای اولین‌بار غذاهای دریایی مانند ماهی یا میگو مصرف کند یا پس از سال‌ها این غذاها را بخورد، ممکن است به آنها حساسیت نشان دهد یا علایم حساسیت او شدید‌تر شود، بنابراین این گروه از افراد باید ماهی یا میگو را برای مدتی از برنامه‌غذاییشان حذف کنند تا شرایطشان بهبود یابد.
برای خلاص شدن از شر آلرژی بهاری به توصیه های زیر عمل کنید:
1- مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان را بیشتر مصرف کنید.
در طی روز چای سبز بنوشید. تحقیقات نشان داده است که آنتی اکسیدان موجود در چای سبز با نام اختصاری EGCG ، واکنش های آلرژیک را در بدن متوقف می کند.
همچنین می توانید با خوردن میوه ها و سبزیجات زیر از شر آلرژی خلاص شوید:
انواع توت (غیر از توت فرنگی)، کیوی، پرتقال، فلفل تند، کلم بنفش، اسفناج، لیموترش و چغندر.
سایر مواد غذایی و ادویه هایی که آنتی اکسیدان زیادی دارند شامل: لوبیا چیتی، لوبیای سویا، گردو، جو، جو دو سر، ادویه میخک، دارچین و پونه وحشی است.
طب سوزنی در بهبود آلرژی خیلی موثر است
اسپری بینی برای آلرژی بهاری
2- تحت نظر پزشک از داروهای ضد آلرژی استفاده کنید.
در مورد استفاده از اسپری های استروئیدی مخصوص بینی از پزشک سئوال کنید. ثابت شده است که این اسپری ها در بهبود آلرژی بهاری، کاملا موثرند.
3- اگر نمی خواهید دارو مصرف کنید می توانید تحت نظر متخصص مربوطه، از طب سوزنی استفاده کنید.
ثابت شده است که طب سوزنی در بهبود آلرژی خیلی موثر است. البته حتما در مراکز مجاز و تحت نظر افرادی که دارای مجوز قانونی از وزارت بهداشت هستند، این کار را انجام دهید.
4- هنگامی که میزان گرده گل ها و گیاهان در هوا خیلی بالاست، از منزل خارج نشوید و در هوای آزاد قرار نگیرید. این اوقات ساعات بین 5 تا 10 صبح و عصرها است. درها و پنجره های اتاق خود را در این اوقات ببندید.
جارو کردن منزل با جاروبرقی میزان گروه ها را در خانه کم می کند، قبل از استفاده از جاروبرقی، کیسه آن را حتماً نگاه کنید و اگر سه چهارم آن پر بود، آن را خالی کنید یا کیسه اش را عوض کنید.
همچنین تمیز نگه داشتن و گردگیری اسباب و اثاثیه منزل مثل مبلمان، فرش ها، بالش ها و لباس ها از پخش شدن گرده گل ها و گیاهان در فضای منزل جلوگیری می کند.
نکته قابل توجه در مورد این بیماری شباهت بسیار در علایم ظاهری آن باسرماخوردگی معمولی است به طوری که در بسیاری از موارد این بیماری به اشتباه سرماخوردگی تشخیص داده شده، بیمار به طور خودسرانه و بدون مشاوره با پزشک اقدام به مصرف داروهای آنتی بیوتیک می کند.
این عمل نه تنها باعث بهبودی بیمار نمی شود بلکه موجب پدید آمدن مقاومت دارویی در سطح جامعه و از بین رفتن باکتری های مفید در بدن شخص می شود. از این رو لازم است در مواردی که علایمسرماخوردگی در افراد در فصل هایی از قبیل بهار و تابستان دیده می شود به جهت تشخیص نوع بیماری به پزشک مراجعه کنند.
درمان آلرژی و حساسیت فصلی
برخی از داروهای قدیمی که با عنوان آنتی هیستامین های با اثر مرکزی نیز شناخته می شوند عبارتند از: پرومتازین، کلروفنیرامین، دیفن هیدرامین، کلماستین و... . این داروها اغلب از راه خوراکی مصرف شده اگرچه داروهایی بسیار مؤثر و پر قدرت هستند ولی همانگونه که بیان شد دارای عوارضی از قبیل خواب آلودگی (مهم ترین عارضه) خشکی دهان و تاری دید است که شدت آن در افراد مختلف متفاوت است.
توصیه می شود در زمان مصرف این داروها از انجام کارهای دقیق و رانندگی پرهیز شود و یا مقدار داروی مصرفی کاهش یابد.
در مورد استفاده از اسپری های استروئیدی مخصوص بینی از پزشک سئوال کنید. ثابت شده است که این اسپری ها در بهبود آلرژی بهاری، کاملا موثرند.
3- اگر نمی خواهید دارو مصرف کنید می توانید تحت نظر متخصص مربوطه، از طب سوزنی استفاده کنید.
ثابت شده است که طب سوزنی در بهبود آلرژی خیلی موثر است. البته حتما در مراکز مجاز و تحت نظر افرادی که دارای مجوز قانونی از وزارت بهداشت هستند، این کار را انجام دهید.
4- هنگامی که میزان گرده گل ها و گیاهان در هوا خیلی بالاست، از منزل خارج نشوید و در هوای آزاد قرار نگیرید. این اوقات ساعات بین 5 تا 10 صبح و عصرها است. درها و پنجره های اتاق خود را در این اوقات ببندید.
جارو کردن منزل با جاروبرقی میزان گروه ها را در خانه کم می کند، قبل از استفاده از جاروبرقی، کیسه آن را حتماً نگاه کنید و اگر سه چهارم آن پر بود، آن را خالی کنید یا کیسه اش را عوض کنید.
همچنین تمیز نگه داشتن و گردگیری اسباب و اثاثیه منزل مثل مبلمان، فرش ها، بالش ها و لباس ها از پخش شدن گرده گل ها و گیاهان در فضای منزل جلوگیری می کند.
نکته قابل توجه در مورد این بیماری شباهت بسیار در علایم ظاهری آن باسرماخوردگی معمولی است به طوری که در بسیاری از موارد این بیماری به اشتباه سرماخوردگی تشخیص داده شده، بیمار به طور خودسرانه و بدون مشاوره با پزشک اقدام به مصرف داروهای آنتی بیوتیک می کند.
این عمل نه تنها باعث بهبودی بیمار نمی شود بلکه موجب پدید آمدن مقاومت دارویی در سطح جامعه و از بین رفتن باکتری های مفید در بدن شخص می شود. از این رو لازم است در مواردی که علایمسرماخوردگی در افراد در فصل هایی از قبیل بهار و تابستان دیده می شود به جهت تشخیص نوع بیماری به پزشک مراجعه کنند.
درمان آلرژی و حساسیت فصلی
برخی از داروهای قدیمی که با عنوان آنتی هیستامین های با اثر مرکزی نیز شناخته می شوند عبارتند از: پرومتازین، کلروفنیرامین، دیفن هیدرامین، کلماستین و... . این داروها اغلب از راه خوراکی مصرف شده اگرچه داروهایی بسیار مؤثر و پر قدرت هستند ولی همانگونه که بیان شد دارای عوارضی از قبیل خواب آلودگی (مهم ترین عارضه) خشکی دهان و تاری دید است که شدت آن در افراد مختلف متفاوت است.
توصیه می شود در زمان مصرف این داروها از انجام کارهای دقیق و رانندگی پرهیز شود و یا مقدار داروی مصرفی کاهش یابد.
دیدگاه شما
ثبت دیدگاه